Hindî mahalagá kung kálye’y makítid,
Masakdál ng batás na maráming báhid,
Pagkat tadhanà ko ay abó at pínid.
Tsíp ko ang saríli, pero may balákid.
Isang tulang lalabindalawahin, at may tugmang katinig na malakas sa antas na pantigan at may caesurang 6/6. Isang tulang nanggagagad (parody) mula sa Invictus
[...]
It matters not how strait the gate,
How charged with punishments the scroll,
I am the master of my fate,
I am the captain of my soul.
Matamís ka na pamawì
Sa úhaw ng mga harì.
Mapaít na palamutì
Sa mga ‘di lumalagì.
Panuto: Bumuo ng tanaga o dalit na may ugmaang patinig na may impit na nasa antas ng tudlikan, at nang-uuyam.
1. INT. 58. Bahay nina Sepa. Gabi.
Simula pa lang, hindi ko na malimutan ang bahaging ito. Nabahala at nag-alala ako sa pagkawala ng kapangyarihang manggamot ni Elsa. Noong binabasa ko ito, tila nararamdaman ko ang bigat ng pasanin ni Elsa. Nararamdaman ko ang pighati niya sa mga nangyayari sa kanya. Kaya nang di niya mapagaling ang mga bata’y, labis akong naapektuhan.
2. Sequence Treatment (Ending)
Bago mamatay si Elsa, naghabilin ito kay Orly. Matapos ang ilang buwan, ipinalabas ni Orly ang pelikulang kinunan. Simula nito’y, umusbong ang kabuhayan ng Cupang. Binago ang pangalan ng bayan at ginawang Elsang.
3. Sequence Treatment with Dialogue
77. Ext. Kalsada. Umaga. (May kaunti lamang na inedit mula sa orihinal na katapusan)
Lalapit si Orly at kukunan si Elsa. Pipilitin nitong makapagsalita habang pinipisil ang duguang dibdib.
Elsa: Gawin mo, Orly.
Orly: Pero, Elsa...
May lalabas na bahagyang ngiti sa mga labi ni Elsa, saka pipikit ang mga mata at tuluyang mamamatay. Patuloy na kukunan ni Orly ang mga kaganapan, at ang nag-iiyakang Siyete Apostoles.
Baldo: (sisigaw sa mga tao) Patay na si Elsa!
(Karugtong pa rin nito ang orihinal na mga pangyayari.)
78. Ext. Bahay nina Elsa. Hapon
Isang linggo mula nang namatay si Elsa. Nakaupo sa likuran ng bahay sila Orly at Sepa. Matamlay ang dalawa.
Orly: Pinag-iisipan ko pa.
Dadating si Aling Saling, may dalang dalawang baso ng kape. Uupo sa tabi ni Sepa. Kaharap ng dalawa si Orly.
Sepa: Huling habilin iyon ni Elsa.
Aling Saling: Kung sa tingin mo’y tama, gawin mo.
Yuyuko si Orly at mapapa-buntonghininga.
79. Ext. Sinehan. Gabi.
Dalawang buwan makalipas, matamlay pa rin ang Cupang. Nakatayo sa labas ng exit gate ng sinehan si Orly. Kinakabahan siya sa pagsasapelikula ng “Elsa Really Loves You”. Nagdadasal siya.
Lalabas ang mga manunuod. Karamihan ay tulala at walang ibang pinapansin. Dire-diretso sila sa paglalakad. Ang iba’y nagbubulungan. Ang iba’y itinatago ang mapupulang mga mata. Ang iba’y mariringgan ng paghikbi. Maririnig ni Orly ang pinag-uusapan ng mag-amang Nimia at Igmeng Bugaw.
Nimia: (Nakatingin sa malayo) Santang talaga si Elsa.
Igmeng Bugaw: Napakalakas ng loob niya.
Ilalabas ni Nimia ang payong dahil lumalakas na ang ulan.
Nimia: Kung bakit kasi napakabilis nating manghusga ng kapwa.
80. Ext. Tindahan ni Lucio. Hapon.
Nag-uusap-usap sina Igmeng Bugaw, Baldo, Sepa, Aling Saling at Mrs. Gonzales. Parang may kapistahan sa kalsada. Dagsa ang mga turista. Kalat din ang mga manininda at maglalako. Amoy semento ang kapaligiran dahil sa mga ipinapagawang establishemento. Ngunit, maligaya ang mga tao sa kabila ng pagtatrabaho. Tumaas ang ekonomiya ng bayan isang buwan matapos ipalabas ang pelikula ni Orly.
Subalit sa kabila ng kasiyahan ay ang pagluwas ni Orly patungong Maynila.
Igmeng Bugaw: Orly, pagbalik mo, hanapin mo lang ako!
Mrs. Gonzales at Sepa: Maraming salamat!
Aling Saling: Mag-iingat ka, iho!
Ngingiti si Orly at kakaway. Mapapatingin siya sa mga nagpapalit ng karatula ng Cupang. Mas malinis, maliwanag at malaki ang bagong karatulang ikinakabit - Elsang.
Mayor: (Sisigaw sa mga manggagawang nagpapalit ng karatula) Hoy yung kanan mas mataas!
Maglalakad paalis si Orly. Tatanguan niya ang rebulto ni Elsa sa bandang kanan niya.
Bákit linimás Mo áming pinalagô?
Kamí ngayó’y wasák, naíwang lamuyô
Patí ang pamílya, nabaón ang bungô,
Dápat pa ba kamí sa Iyó tumangô?
Ngitî’y ábot-lángit pag ika’y humalík.
Sa iyóng arugâ, díwa’y nasasabík.
Káhit pag nagsélos ay napakabagsík,
Sa iyóng pagkílik, ako ay babalík.
Panuto: Bumuo ng lalabindalawahing tula na may tugmang katinig na malakas at nasa antas ng pantigan.
Paksa: Pag-ibig na masaya.
Sa tuwing inililipat ko ang pahina ng Philippine Literature: An Anthology, Taludtod at Talinghaga, at Sintang Malapit Sintang Malayo, ako’y nababagabag , mabigat ang aking pakiramdam.
Kailanma’y, di ko inakalang mapapadpad ako sa SMPF. Di rin, ni minsan, sumagi sa isipan kong tahakin ang propesyong kuwentista o makata.
Noong una, tawang-tawa ako, sapagkat simula pagkabata’y isinaksak ko na sa aking diwa na di ako makapagsusulat, at magsusulat ng kahit anong malikhaing akda. Di kasi ako imaginative at descriptive. Straight forward ako. Ayoko ng paligoy-ligoy. Lalo pa’t hindi ako magaling magkuwento. Kaya tuwing nagsasalaysay ako ng sobrang nakatatawang pangyayari, di humahalakhak ang mga kausap ko, sabay itatanong nila sa huli, bakit ang corny na nung ako ang nagkuwento.
Sa kabilang banda, kinuha ko ang MP 177 dahil required ito sa curriculum. Di ko nga alam na pagsulat pala ito ng iskrip, basta ang naaalala ko, inenlist ko agad ito sapagkat nakita kong magiging propesor ko ang awtor ng Sandaang Damit.
Sa mga nakalipas na pagpupulong, pinilit kong dumalo sa takdang oras. Sabado kasi ang aking nakalaang panahon para sa organisasyon sa labas ng unibersidad, ang Youth for Christ.
Madalas man akong mahuli sa klase, iba-ibang mahahalagang bagay ang naituro ng kurso sa akin. Ngayon, nagbubuklat na ako ng pahayagan na dati’y pinaka-kinatatamaran ko. Simula nang pahapyaw kong nababasa ang mga balita, tila may isang bagong pinto akong naaninag. At nahinto ako at napamura. Ang lagim na pala ng Pilipinas. Maya-maya ang pagsulpot ng mga kaso ng patayan, nakawan, pananamantala at sakuna.
Simula nito’y, nais ko ng makapagsulat ng kuwento tungkol sa patayan, barilan, saksakan, katayan at iba pa. Kakaiba man at tila masama ang mga temang ito sa mata ng ibang tao, malaki ang paghanga ko sa mga awtor ng ganito, sapagkat matatag ang loob nilang sunggaban ang malagim na reyalidad ng mundo. Gusto ko ring makisunggab.
Subalit ang pinakamahalaga sa lahat ay ang mga binitawang salita ng guro noong Hunyo 19, “Nandiyan ka na sa kurso mo, edi panindigan mo! At least, kahit di mo gusto ‘yan, mag-excel ka man lang sa transcript, masasabi mong nanalo ka rin sa isang aspekto ng buhay mo.” Parang ganito ‘yon, di ko lang lubos na maaalala. Sa huli, inamin ko ring tama ang guro, tamang manindigan ako. Tutal, para sa akin naman ito.
Kaya kahit patuloy pa rin ang pag-inog at pagsiksik ng mga katagang “Di ka makasusulat ng anumang malikhaing akda, Yane” sa diwa ko, unti-unti ko ng tinatanggap na isa akong manunulat. Aba, sino bang hindi? Noon pa ma’y, ako na ang manunulat, direktor, bida at kontrabida ng buhay ko.
MP 198 Romance Novel (Outline)
MGA ELEMENTO
I. TAUHAN
A. Pangunahing Tauhan
Neeya
Si Neeya Evangelista na mula sa maykayang pamilya, ay masipag mag-aral at matalino. 17 taong gulang na siya at ikalawang taon sa kursong Journalism sa UP Diliman.
Selfless. Ito ang pinaka-naglalarawan sa kanya. Matulungin at mapagbigay siya sa kanyang kapwa, lalo na sa Besty niya. Maliban dito’y aktibong miyembro siya ng Youth for Christ.
Hindi halata ang pagiging sakitin niya sa kabila ng pagiging maangas o boyish. Madaldal siya subalit malihim na tao. Mahilig siyang maglagay ng kulay sa kuko at magsulat sa journal. Malakas tumawa.
5”2 ang taas, may taglay na Pinay beauty.
Johnny
Si Johnny Bee o ang Besty ni Neeya ay mula sa mayaman at popular na pamilya. Mahusay itong mag-Ingles sa kabila nang pagiging tamad sa akademya. 19 taong gulang at ikalawang taon na sa kursong Fine Arts sa Kalayaan College.
Isa siyang mahusay na manlalangoy. Kilala siya sa pagiging babaero. Subalit sa tuwing nabibigo siya sa pag-ibig, isa lamang ang tinatakbuhan niya – si Neeya.
Likas siyang sweet sa mga babae. Mahilig magjoke na may halong panlalait. May itsura siya, pormal, singkit, maputi, at may taas na 5”3.
Renren
Si Terence Archuleta ay 20, 4th year college sa Letran, kumukuha ng Comm. Arts. Hindi pa rin kongkreto ang pangarap niya sa buhay dahil ang hilig niyang talaga ay ang pagbabanda. Isa siyang bokalista.
Maykaya siya, magalang, mabuti, matalino, mapagkumbaba, at higit sa lahat loyal at stick to one. Subalit, sa huli’y matutuklasan ni Neeya na ang boyfriend niyang ito ay malibog.
Mas matangkad ng kaunti kay Neeya. May pagka-totoy manamit. Sa kalagitnaan ng maputi at kayumanggi.
Choco
Si Chocolate Ching, 16, ay dating kasintahan ni Johnny at malapit na kaibigan ni Neeya.
Isa siyang fashion model sa DLSU. Taglay niya ang katangiang hinihingi ng propesyon, mestiza, long-legged, maputi, balingkinitan, at maganda. Sopistikada at babaeng-babae ito kumilos. Mahusay siyang magluto, magsayaw at kumanta. Naiinggit at minamaliit ni Neeya ang sarili dahil sa mga katangiang ito.
Mataas ang istandards niya sa mga lalaki at hindi iyon nameet ni Johnny.
B. Sekondaryang Tauhan
Mama Vic
Ina ni Neeya si Victoria Evangelista. Siya ay humigit kumulang 40 at isang Accountant sa Malate. Proud sa anak na UP student. Subalit ayaw niyang maging aktibista ang kanyang anak. Pangarap niyang makauwi ang asawa na nagtatrabaho bilang OFW sa Qatar. Isa siyang maalaga at mapagmahal na ina.
Kung minsan, sarado ang utak niya sa mga bagay-bagay. Hindi niya gusto si Renren para kay Neeya.
Maganda siya, maputi, makinis, balingkinitan, mas maarte at kikay kay Neeya.
Shaunarae
Matalik na kaibigan ni Neeya si Shaunarae Cervantes, 18. Kahit ikalawang taon na niya sa UST, Tourism, ay gumagawa siya ng paraan upang madalas pa rin silang magkita ni Neeya.
Suportado kay Neeya sa simula’t-sapul. Subalit, hindi siya boto kay Johnny dahil alam na niya nag background nito sa mga babae. Gusto niya si Renren para kay Neeya.
Mahilig siyang magluto at manuod ng sine. Maputi, maraming pekas, mestiza, bilugan ang mata, long-legged at pang-modelo ang features. Mahilig manuod ng sine.
Monty
Matalik na kaibigan ni Johnny si Montgomery Tan, 18. Kumukuha ng Visual Communications sa UST.
Palabiro at tila walang sineseryoso sa buhay si Monty, subalit mahal na mahal niya si Shaunarae.
Sa bandang huli’y siya ang tumanggap ng mga hinaing at kalituhan ni Johnny tungkol kay Neeya.
Tsinito, maputi, macho at mahilig gumimik.
Colleen
Pinsang buo ni Neeya na taga-Aklan si Colleen Dolor, 21. Anak siya ni Tito Alain. Naging hingaan ni Neeya nang nalugmok ito. Dati niyang kamag-aral si Renren at siya rin ang nagpilit sa tambalan ng dalawa.
Maputi siya, malaki at expressive ang mga mata, 5”2, balingkinitan, agresibo at maraming kalalakihang naghahabol. Mahusay makipag-kapwa tao.
Tito Alain
Tito ni Neeya na Mayor ng New Washington si Chris Alain Dolor, humigit kumulang 50. Siya ang nagpahiram ng kotse kay Neeya para hindi ito mahirapan sa pagbiyahe sa Aklan.
May-ari ng isang restaurant bar na madalas pag-istambayan ni Neeya at ng mga pinsan nito.
Carlo at Danielle
Makukulit na kambal na kapatid ni Neeya. Nasa Grade 4 na sila. Malapit ang dalawa kay Johnny.
Hannah
Schoolgirl nila Mama Vic. May pagka-sabatera at tsismosa.
II. TUNGGALIAN
- Nagbalik ang dating kasintahan ni Johnny, at nalugmok si Neeya.
- Malibog ang bagong boyfriend ni Neeya, samantalang siya ay relihiyosa.
III. RESOLUSYON
- Nakipaghiwalay si Neeya kay Renren.
- Nagtapat si Choco na magkaibigan lamang daw sila ni Johnny.
IV. SIKRETO
- Ang malibog na ugali ni Renren
- Lihim na pag-ibig ni Neeya kay Johnny
- Ang higit pa sa matalik na kaibigan na pagtingin ni Johnny kay Neeya
PAGBABALANGKAS
CHAPTER 1
Araw ng San Juan. Walang pasok ang buong Aklan, at lahat ay makikitang nagtatampisaw sa karagatan. Umuwi sa Aklan si Neeya at Johnny upang magbakasyon. Labis ang pagpapasikat ni Johnny sa mga kapamilya ni Neeya, subalit maya-maya ang paggamit niya ng cellphone.
CHAPTER 2
Patungo silang Kalibo upang bumisita sa sementeryo at upang makisalo sa Padasal o Pasasalamat. Bumalik sa alaala ni Neeya ang masasaya at espesyal nilang sandali ni Johnny noong hayskul sila. Ngunit si Johnny ay wala sa sarili, balisa, at muntik nang makasagasa ng pedestriyan. Mabuti na lamang madaling nakaintindi si Renren.
CHAPTER 3
Lumipad pabalik ng Maynila si Johnny. Namatay daw ang ina ni Choco. Bagamat ipinangako ni Johnny na babalik siya, di pa rin mapakali si Neeya kaya dinala siya ni Colleen sa isang YFC event.
Kinagabihan, agaw-atensiyon sa mga tao si Neeya sa sayawan o baylehan. Dito, nakasayaw niya si Renren. Simula noo’y madalas na silang lumabas nito.
CHAPTER 4
Ati-atihan na at magkasama ang magkasintahan, Renren at Neeya. Di na nakabalik si Johnny dahil nagka-Dengue pala ito. Balisa si Neeya, nais nang umuwi ng Maynila. Subalit nakumbinse siya ni Renren na ipagdasal na lamang niya ito, tutal nandoon naman daw si Choco para sa kanya.
Kinagabihan, naiilang pa ring sumama sa YFC events si Renren.
CHAPTER 5
Sa UP Lutong Bahay, aksidenteng nagkita sila Neeya, Choco at Johnny. Pinilit ng babae maging kaswal. Yinakap siya ng lalaki. Dumating si Renren. Sinuntok niya si Johnny.
Nag-didinner ang pamilya ni Neeya kasama si Renren. Panay ang panunulot at pambabara ni Mama Vic kay Renren. Dumating si Johnny, dala ang paboritong puto ni Mama Vic at isang obra niya. Yinakap siya ng kambal. Umingay at sumigla ang bahay.
CHAPTER 6
Magkasama si Choco at Johnny sa UP Lantern Parade. Gayon din si Renren at Neeya, Monty at Shaunarae. Panay ang pagbibiro ni Johnny, walang humpay naman sa katatawa si Neeya. Nagsiselos si Renren kaya sinubukan niyang paghiwalayin ang dalawa.
CHAPTER 7
Mas tumaas ang intensity ng pagiging malambing at touchy ni Renren. Kung anu-ano na ang hinihingi nito. No wonder nang mag-UP Oble run, panay ang tsansing kay Neeya. Unti-unti nang napupuno ang babae. Nagtungo na lamang siya sa kay Johnny upang mag-unwind. Nakahanap siya ng comfort dito.
CHAPTER 8
Pinagtangkaan ni Renren si Neeya sa UP Lagoon. Mabuti na lamang napigil siya nila Choco, Monty at Johnny. Nagkausap ng masinsinan ni Neeya si Choco, sinabi nitong walang namamagitan sa kanila. Sadyang malambing lamang sila sa isa’t-isa ni Johnny at wala na raw ibig pang sabihin iyon.
Ilang linggo makalipas, matapos ng araw-araw na pag-uusap at pagkikita, habang kumakain ng isaw sila Neeya at Johnny, pinababasa ng huli ang nakasulat sa likod ng t-shirt niya. I love you ang nakasulat. Itinuro ng babae ang jersey nitong may numero dos. Yinakap siya ni Johnny.
PROBINSIYA: AKLAN
Tuwing summer, nakalista na sa itinerary namin ang pagbisita sa Aklan. Dito kasi ipinanganak ang aking mga magulang. Binabalikan at pinasasalamatan lamang nila ang lugar na kanilang kinagisnan.
Dahil dito’y naging malapit ako sa Aklan – sa mga tao, lugar, pagkain, pangyayari, at iba pa.
Pinakakilala ang bayan ng Kalibo sa makulay at magarbo nitong pista ng Sto. Niño, ang Ati-Atihan.
Sa kasaysayan, ang pista ay idinadaos upang ipagdiwang ang kasunduan ng tribu ng Ati at Malay na tumira sa isla. Ang mga Ati ay tumira sa kabundukan, habang ang Malay ay sa kapatagan o sa lugar na malapit sa tubig. Nagsisimula ang pista kapag tuyo na ang panahon. Sa panahong ito, bumababa ang mga Ati mula sa kabundukan upang makipagkalakalan at makipagdiwang sa mga Malay. Subalit nang manirahan ang mga Espanyol sa rehiyon, ikinonvert nila ang mga Malay sa relihiyong Kristiyano. Pinakiusapan ng mga kolonisador ang Malay na ipagdiwang ang pista kasabay ng Pista ng "Santo Niño" Banal na Anak na kadalasang ginaganap sa ikatlong linggo ng Enero.[1]
Sa paglipas ng taon, nagkamit ang pagdiriwang ng tayog sa lokal at internasyonal na antas. Ang makukulay na kostyum na African-, South American-, at Pacific-inspired ay isinusuot ng mga grupo ng mga mananayaw. Ang mga grupo ay nakikipagtunggalian sa bawat isa sa pamamagitan ng dami ng kalahok ng grupo, pagandahan ng kostyum, musika at sayaw.[2]
Kahit nagkakaiba ng galaw ang katawan, kalimitan ay sinusunod ng mga mananayaw ang ritmo ng tugtog. Ito ay ang paulit-ulit na dalawang maliliit na hakbang sa kanan, susundan ng dalawa pang maliliit sa kaliwa, at tinatapos ng isang malaking hakbang pasulong. Sa pagitan ng mga hakbang o sayaw na ito, ay ang pagsigaw ng “Hala Bira! Puera Pasma!” ibig sabihin ay “Ipagpatuloy! Walang kapaguran!”, at “Viva Señor Sto. Niño!” Sinasabayan ito ng malakas na paulit-ulit na pagtatambol.[3]
Third year hayskul ako nang una kong maranasan ang street dancing sa Aklan o mas kilala sa tawag na sadsad. Ang kahulugan ng sadsad sa mga Ibajaynon ay kahit sino ay maaaring sumali at makisayaw sa parada. Dito sa sadsad ay pumaparada ang iba’t-ibang pangkat, binubuo ng kani-kanilang miyembro, maaaring Aklanon, Manilenyo o dayuhan. Naaalala kong
Ang susunod na pangyayari ay bagamat di ko pa personal na nararanasan, marami-rami na ring naikukwento ang mga kamag-anak ko sa akin, at tingin ko’y kawili-wili ito. Ito ang Araw ng San Juan. Ito ay ang selebrasyon ng pista ni San Juan de Bautista at ginaganap taon-taon tuwing Hunyo 24.
Sa panahong ito’y walang pasok ang mga mag-aaral at araw ng pahinga ng mga nagtatrabaho. Halos buong Aklanon ay makikita lamang sa karagatan, naliligo at nagtatampisaw dito. Tinuturing itong family day dahil nagkakasama ang mga magkakapamilya.
Kasabay ng pagdiriwang, minsan ay may nagaganap na Sta. Cruzan sa ilang bahagi ng Aklan. Pinipili ng parokya iyong mga dalaga’t binata na lalahok dito. Idinadaos ito kapag malapit na ang Araw ng San Juan.
Nagpupunta rin ng simbahan ang buong pamilya, at kapag nakauwi na’y maliligo na. Mayroong mga pamilyang nagbabangka patungo sa kabilang isla. Mayrron namang mga nangingisda. Mayroon ding nagdadala ng sasakyan o trak sa buhanginan at ito na ang nagsisilbi nilang pahingahan. Ang iba namang nakaangat sa buhay ay nagpaparenta ng kubo para sa isangbuong araw ng kainan, kantahan at kasiyahan.
Ang ikatlo namang pangyayari ay ang taon-taon naming isinasadya sa probinsiya, ang Palingkod.
Isa itong taon-taong pasasalamat ng isang sambahayan. Mayroong iniimbitahang dalawang mag-asawang mahirap, at isang batang lalaki at aabuluyan sila ng mga taga-roon sa bahay at mga bisita. Sa pagitan nila ay may lamesa ng mga benditadong pagkain.
Iikutan ng mga bisita ang dalawang matanda at ang bata. Una’y maghuhulog sila ng donasyon sa bata, susunod ay luluhod sa harap ng matandang babae at hahalik sa hawak nitong rosaryo. Gayon din ang gagawin sa matandang lalaki.
Ang nasabing tradisyon ay isang pasasalamat sa maraming grasya, mabuting kalusugan at iba pangbiyayang natanggap ng buong kabahayan.
Maliban sa mga nabanggit ko, malaki pa rin ang paniniwala ng mga Aklanon sa mga aparisyon, multo, engkanto, kulam, barang at iba pa.
PROBINSIYA: AKLAN II
Mga Hayop
· Philippine Spotted Deer (Cervus alfredi),
· Visayan warty pig (Sus cebifrons),
· Tarictic Hornbill (Penelopides panini).
Ekonomiya
· Isang first-class na probinsiya
· Ang Boracay, islang nasa hilaga ng Panay, ang isa sa mga prominenteng destinasyon dito sa Pilipinas. Nakakapagpataas ito ng kita sa buong Aklan.
· Agrikultura ang pangunahing ikinabubuhay sa mga taong malapit sa kalupaan, habang pangingisda naman iyong malapit sa karagatan.
· Sa kabila ng masiglang turismo at sapat na agrikultura ng bansa, itinuturing pa ring isa sa mga pinakamahihirap na probinsiya ang Aklan.
Demograpiya
· Aklanon
· May matatagpuan din ditong mga Ati, Sulod, Karay-a, Hiligaynon at Capiznon.
Wika
· Akeanon o Aklanon
· Malaynon na ginagamit ng mga Malay
· May ibang pangalawang wikang ginagamit ang mga minorya.
Relihiyon
· Karamihan ay may relihiyong Romano Katoliko.
· Mayroon ding mga naniniwala sa mga idolo tulad ng Sto. Niño
· Animismo sa mga Ati
Kultura
· Pista ng Ati-Atihan
· Paniniwala sa kulam o amulit
· Paniniwala sa aswang at sa babaylan
Panitikan
· Epiko ni Kalantiao
· Nakapaglimbag ng mahuhusay na akda sila Melchor F. Cichon at Niezel Rondario Fernando,
Mga Bantog at Mahahalagang Aklanon
Arts and Crafts
· Paghahabi ng piña na tinatawag na pili or sinuksuk.
Pagkain
· Suman
· Rambutan
· Hipon at Alimasag
Sikat na Pasyalan
· Boracay
· Malamig na bukal ng Nabas
· Seven basin waterfalls ng Jawili
· Limang kweba ng Buruanga
· Water rafting sa Libacao
· Sampaguita Gardens ng New Washington
MGA SANGGUNIAN
http://en.wikipedia.org/wiki/Aklan
http://aklan.islandsphilippines.com/visual-arts-crafts.php
http://visayancongress.net/articles_atiatihan.htm
http://www.servinghistory.com/topics/Aklan::sub::Culture
http://www.travelpod.com/travel-blog-entries/bluesummit/australia-2003/1167537600/tpod.html
Mahúsay ka kung napilì.
Dápat lámang magsaulì,
walâng lugár malì-malì,
Di isang laró ang singkíl.
Kasiraân ang maingkíl.
Pag kawáya’y pumingkíl,
tiyák, trainer maninikíl.
Tatlong bilbil na ang eyebag,
Pista ng mga tigyawat,
Said na ang lakas, bangag,
Nakakagago mapuyat.
Pag ika’y napasubo,
at si ate’y malayo,
wag na wag kang susuko,
walang salitang bigo.
Ang mga deboto’t madasalin,
nakikipag-unahan sa pagsindi ng kandila.
Pikit-mata, yukod-ulong, kuyom ang sari-saring kulay na rosaryo,
uusad nang paluhod sa kahoy na pasilyo,
taas-noong isasabit ang puting sampagita sa leeg ng mga iniidolo.
Ngunit sa di inaasahang pananalanta ng kaaway na bagyo,
kanilang hinihiling ay kaligtasan sa mga apektado,
pagbibigay-puri sa mga natamasang milagro,
paghihingi ng kapatawaran sa pang-aabuso,
oo na, lalao’t sisiklab din ang tinatagong uyam at siphayo.
Lalo na sa mga inakalang Poon ay hindi magiging tuso
at patuloy sa pagiging pasensiyoso,
ipinatong na lamang nila ang mga puting sampagita
sa tabi ng labi ng mga kaanak.
Sa panahong ito na kandila ng mga deboto’y di na hihigit
pa sa sukat ng hintuturo,
mata’y di na maipikit sa labis na pagluha nito.
Iyong mga dating nananalangin nang paluhod,
ngayo’y ganap na ang paglakad gamit ang tuhod.
Dapat pa raw bang sindihan ng kandila
ang altar na nagmimilagro,
kung katumbas nito’y pandesal nila
sa agahan, tanghalian at hapunan?
December 2009
Di ako sanay tumingin sa kalangitan. Di naman dahil takot ako sa kadiliman o nababahala ako sa mga aparisyon, ayoko lang talaga ng ambience sa gabi.
Hep, wait a minute, may mga gumagapang na ipis. Hindi lang sila dalawa, tatlo, apat, kundi anim! Kung bakit ba linikha pa sila ng Diyos. Kung tutuusi’y wala namang silbi sa mundo. Pero matagal-tagal ko na ring ipinagpapasalamat na ganyan lamang sila kaliliit. Di ko kasi maisip ang gagawin pag magkasinglaki at magkasukat sila ng higanteng daga, ‘yung ina ng mga daga, ‘yung mataba at malaman. Paano na lang pag lumipad sila? E di dapat meron kaming higanteng tsinelas at dalawang lata ng Baygon para lang mapatay sila. Gross.
Gabi nga pala, at malamig ang klima. Kung paanong ikinatutuwa ng mga ipis ang ganitong panahon, ay siya namang ikinalulumbay ko.
Hindi ko kailanman ikinalugod ang malamig at maginaw na gabi. Maliban sa nagsusulputan ang mga kontrabidang ipis at madalas akong pinupulikat, sa mga panahong ito’y, bigla na lamang akong binabalot ng kalungkutan.
Pag sobrang lamig kasi, yakap yakap ko ang sarili, at hinihimas-himas ang mga bisig at palad. Ako’y nagpapainit. Subalit, pag yakap ko ang sarili’y, pakiramdam ko mag-isa lamang ako. Pakiramdam ko, walang gustong tumabi sa akin o makipag-usap, kaya lalo akong giniginaw, kaya umabot sa puntong sarili ko na lamang ang kayakap ko.
Ito ang dahilan kung bakit ako napalapit sa aking ama. Ipinararamdam niya kasi sa aking hindi ako nag-iisa, lalo na sa isang malamig na gabi. Ipinagtitimpla niya ako ng mainit na gatas para mabawasan ang ginaw ko, pinapalo niya ang mga ipis para di na ako matakot pa, minamasahe niya ang pinupulikat kong binti at kalauna’y gumagaling naman, at ang pinakamahalaga’y kinakausap niya ako na para kaming simpleng magkaibigan lamang. May bonus pang matagal at mahigpit na yakap.
Walang gabing nabigo siyang pangatawanan ang pagiging isang ama sa akin.
Subalit, isa siyang OFW. At sa isang taong pagkawala niya ay halos isang buong taon ko ring kayakap ang aking sarili, nang mag-isa.
Hulyo 4, 2010
